سفارش تبلیغ
صبا ویژن

خواب و تعبیر خواب در سیره امامان (ع )

اشاره :
یکى از امور بسیار مهم ، در زندگى انسان ، مساءله خواب ، و خواب دیدن (رؤ یا) و تعبیر خواب است ، که همیشه از آغاز زندگى تا پایان عمر، همراه و پیوسته با انسان است ، و دریاى عمیقى در کنار انسان مى باشد، بنابراین لازم است ، در مورد آن ، بى خبر نباشیم ، و با آگاهى هایى که از طریق قرآن و روایات و سیره امامان (ع ) و گفتار روانکاوان ، به دست مى آید، از آن بهره مند گردیم .
مساءله خواب و رؤ یا ( خواب دیدن )، ریشه قرآنى ، تاریخى و روایى و علمى دارد، و هرگز صحیح نیست که از کنار آن ، بى تفاوت عبور کنیم ، و اصولا خواب از نشانه هاى وجود خدا، و قدرت الهى است ، و مى توان از این طریق ، به یکى از طرق خداشناسى ، دست یافت ، چنانکه در آیه 23 سوره روم مى خوانیم :و من آیاته منامکم باللیل و النهار … ( و از نشانه هاى خدا، خواب شما در شب و روز است).
خواب یکى از نعمتها و موهبت هاى بزرگ الهى است ، و ساختار وجود انسان و هر موجود زنده اى به گونه اى آفریده شده که الزاما نیاز به خواب دارد، و نیاز روح و جسم به خواب ، به قدرى زیاد است ، که هیچ کس ، هر قدر نیرومند باشد نمى تواند در برابر بى خوابى تحمل کند.
اول-توجه به چند موضوع درباره خواب و رؤ یا 
براى آنکه با بصیرت بیشتر، بحث خواب دیدن و تعبیر خواب از دیدگاه امامان (ع ) را پى گیریم ، در آغاز لازم است به چهار موضوع زیر توجه نمائیم :
 
الف-خواب چیست ؟
 دانشمندان قدیم و جدید، درباره حقیقت آن ، مطالب مختلف گفته اند .ولى در فرهنگ قرآن ، خواب یکنوع قبض روح (یکنوع مر! است ،منتها مرگ ضعیف و کم رنگ ، در قرآن ، در آیه 412 سوره زمر مى خوانیم :الله یتوفى الانفس حین موتها و التى لم تمت فى منامها … (: خداوند، ارواح را به هنگام مرگ ، قبض مى کند، و ارواحى را که نمرده اند نیز به هنگام خواب مى گیرد).
از این آیه فهمیده مى شود که ؛ ارتباط روح با بدن ، سه نوع است :
 1- ارتباط صد در صد (هنگام بیدارى )
2- ارتباط ناقص و کم رنگ (هنگام خواب )
3- قطع ارتباط کامل (مرگ ) بنابراین خواب ، برادر مرگ است ، و چهره ضعیف مرگ مى باشد
ب- اقسام خواب
 از مجموع روایات ، به دست مى آید که خواب دیدن داراى اقسام و انواعى است ، که خلاصه آن به صورت سه نوع در سخن رسول خدا(ص ) آمده است آنجا که مى فرماید:الرؤ یا ثلاثه : بشرى من الله و تحزین من الشیطان و الذى یحدث به الانسان نفسه ، فیراه فى منامه
: خواب دیدن بر سه گونه است :
1- جنبه الهامى دارد و بشارتى از سوى خدا است .
2- افکار ولگرد و آشفته شیطانى است .
3- از اسرار نهانى انسان است که انسان آن را در خواب ( به صورت خود یا شکل دیگر ) مى بیند و در نقل
دیگر آمده ، امام صادق (ع ) فرمود:
الرؤ یا على ثلاثه وجوه : بشاره من الله للمؤ من و تحذیر من الشیطان ، واضغاث احلام
: خواب دیدن بر سه گونه است :
1- بشارتى از خدا براى مؤ من
2- و هشدار تلقیناتى از طرف شیطان
3- و خوابهاى آشفته و پریشان .
امام صادق (ع ) به شاگرد هوشمندش مفضل فرمود: اى مفضل ،
درباره خواب دیدن ها بیندیش ، خداوند راست و دروغ آن را با هم در آمیخته ، چرا که اگر همه آن خواب دیدنها، راست باشد، همه انسانها (که خواب مى بینند ) پیامبر خواهند شد، و اگر همه دروغ باشد، بیهوده و بى فایده خواهد گردید، بنابراین گاهى راست است و گاهى بى پایه ، در نتیجه مردم از خوابهایى که مى بینند در مصالح خود به وسیله آنها هدایت شده و بهره مند مى گردند، و یا به زیان موضوعى پى برده و از آن دورى مى کنند، و بسیارى از خواب دیدنها، دروغ است ، تا مردم اعتماد کامل به آنها ننمایند .
ج- هیچ موجود زنده اى نمى تواند،بدون خواب به زندگى خود ادامه دهد
، امام صادق (ع ) فرمود:ما من حى الا و هو ینام خلا الله عزوجل ( هر موجود زنده اى مى خوابد، جز ذات پاک خدا ).
د- خواب از نعمتهاى مجهول است ،
آنگاه که از انسان گرفته شد، انسان به اهمیت آن پى مى برد، آنانکه خواب ندارند و یا به عللى خوابشان اندک است ، افرادى علیل ، پژمرده و فرسوده هستند، خواب نعمت بزرگى براى تجدید قوا، و ذخیره نیرو و رفع خستگى سلولها در نتیجه تجدید نشاط و آمادگى براى تلاش مجدد خواهد بود .
خداوند در آیه 9 سوره نباء به این موهبت اشاره کرده ، مى فرماید:و جعلنا نومکم سباتا(وما خواب شما را مایه آرامشتان قرار دادیم )
واژه سبات ، از سبت ، در لغت به معنى قاطع و سپس به معنى تعطیل کار آمده است ، این تعبیر اشاره لطیفى به تعطیل قسمتهاى قابل توجهى از فعالیتهاى روحى و جسمى انسان در حال خواب مى کند، که موجب بازسازى اعضاء خسته و فرسوده ، و نشاط و تقویت و آرامش ‍ خواهد شد .
یکى از رزمندگان ، بر اثر اصابت ترکش ، به قسمتى از سرش ، اصلا نمى خوابید و مى گفت : رگ خوابم آسیب دیده ، این آقا وقتى که شب مى شد، شکنجه اش شروع مى شد، تا صبح در رنج و عذاب بود.
ح- اصل خواب دیدن و تعبیر خواب از نظر قرآن و روایات ،
 یک موضوع مسلم و غیر قابل انکار است ، منتها بخشى از خوابها بى اساس و پوچ است و خوابهاى آشفته و شیطانى است ، و بخش دیگر، خوابهاى صحیح و داراى تعبیر مى باشد .
رسول خدا (ص ) فرمود:من لم یؤ من بالرؤ یا الصادقه فانه لم یؤ من بالله و رسوله ( کسى که صحت خواب دیدنهاى راست را باور نکند، به خدا و رسول خدا (ص ) ایمان نیاورده است) .
خواب دیدن از دیدگاه قرآن 
در قرآن ، در چندین مورد از رؤ یا و تعبیر آن سخن به میان آمده که از مجموع به دست مى آید که رؤ یا و تعبیر آن ، از نظر قرآن ، یک حقیقت و واقعیت انکارناپذیر است ، در اینجا به این موارد اشاره مى کنیم :
1- ؛ در سوره یوسف ، در سه مورد از خواب و تعبیرش سخن به میان آمده است :
اول ؛ خواب دیدن یوسف که یازده ستاره و خورشید و ماه او را سجده مى کنند و تعبیر آن ( آیه 5 و 102 یوسف ).
دوم ؛ خوابدیدن دو جوان در زندان ، و تعبیر آن توسط یوسف (ع ) (آیه 37 و42 یوسف ) .
سوم ؛ خوابدیدن عزیز مصر، و تعبیر آن توسط یوسف (آیه 43 تا 49).
2- در مورد خواب دیدن حضرت ابراهیم (ع ) درباره ذبح اسماعیل (ع ) که در سوره صافآت آیه 102 و 105 آمده است .
3- در مورد پیامبر اسلام (ص ) در سه مورد ( 1 انفال : 43، 2 اسراء: 60، 3 فتح : 27 ) از خواب و تعبیر آن سخن به میان آمده است ، توضیح اینکه :
یک : در آیه 43 انفال مى خوانیم :اذ یریکهم الله فى منامک قلیلا و لو اراکهم کثیرا لفشلتم و لتنازعتم فى الامر( در آن موقع ، خداوند تعداد دشمنان ( در جنگ بدر ) را در خواب به تو کم نشان داد، و اگر فراوان نشان مى داد، سست مى شدید و کارتان به اختلاف مى کشید) .
در تفسیر این آیه آمده : در آستانه جنگ بدر، پیامبر (ص ) در عالم خواب دید که تعداد کمى از دشمنان در مقابل مسلمانان ، حاضر شده اند، این خواب را براى مسلمانان نقل کرد، و همین موجب تقویت روحیه مسلمانان شد، گرچه تعداد کافران در ظاهر زیادتر از تعداد مسلمانان بود، ولى آنها در باطن ، اندک و ضعیف بودند، و مى دانیم که خوابها، به باطن و تعبیر آنها، اشاره مى نمایند .
دو: در آیه 60 اسراء مى خوانیم :و ما جعلنا الرویا التى اریناک الا فتنه للناس ( و ما آن خوابى را که به تو نشان دادیم ، فقط براى آزمایش مردم بود ).
در اینکه منظور از رؤ یا در این آیه ، چه بود، چندین قول گفته شده است ، به گفته جمعى از مفسرین شیعه و سنى ، و مطابق بعضى از روایات ، این آیه اشاره به خوابى است که رسول خدا، در مورد حاکمان بعد از رحلت خود، دید، و آن این بود که در خواب دید: میمون هایى از منبر او بالا مى روند و پائین مى آیند، از این مساءله بسیار غمگین شد، به طورى که بعد از این خواب ، کمتر مى خندید  . [ این خواب را به آمدن بنى امیه تعبیر کرده اند که پس از پیامبر (ص ) یکى بعد از دیگرى خلافت را به دست گرفتند و حکومت اسلامى را به فساد کشاندند . ]
سه : در آیه 27 سوره فتح مى خوانیم :لقد صدق الله رسوله الرؤ یا بالحق لتدخلن المسجد الحرام (: آنچه را که خداوند در عالم خواب به پیامبر (ص ) نشان داد، راست بود و تحقق یافت ).
آنگاه که پیامبر (ص ) در سال ششم هجرت در مدینه بود، در عالم خواب دید که به اتفاق یارانش براى انجام مناسک عمره ، وارد مکه مى شوند، این خواب را براى اصحاب بیان کرد، همه آنها خوشحال شدند که بزودى مکه فتح مى شود، و مسلمانان به آنجا رفته و عمره حج را بجا مى آورند، بعضى تصور مى کردند که تعبیر خواب ، در همان سال (6 هجرت ) رخ مى دهد، از این رو وقتى که آن سال مشرکین در ماجراى (حدیبیه ) از ورود مسلمانان به مکه ممانعت نمودند، آنها شک کردند که مگر خواب پیامبر (ص ) ممکن است نادرست باشد؟، پیامبر (ص ) به آنها فرمود: مگر من به شما گفته بودم که تعبیر این رؤ یا، همین امسال رخ مى دهد؟
به هر حال ، سال بعد( ذیقعده سال هفتم هجرت ) پیامبر (ص ) و یارانش ‍ وارد مکه شدند و عمره القضاء را بجا آوردند و تعبیر خواب آشکار گردید .
نتیجه اینکه : مساءله خواب دیدن و تعبیر خواب ، از دیدگاه قرآن ، یک واقعیت قطعى است ، بنابراین مسلمانان هرگز نمى توانند خواب و تعبیر خواب را در ردیف خرافات ، یا حدسیات بدانند.
دوم -اهمیت رؤ یاى صادقه 
خوابهاى راست که از آن به رؤ یاى صادقه یا خوابهاى رحمانى ، تعبیر مى شود، از نظر اسلام در جایگاه بسیار رفیعى قرار دارد، و یکى از منابع آگاهى و کشف اسرار است ، اهمیت آن در حدى است که رسول خدا (ص ) فرمود:
الرؤ یا الصالحه جزء من سبعین جزء من النبوه ( خواب دیدن شایسته ، یک قسم از هفتاد قسم نبوت است) .
و در سخن دیگر فرمود:و منها جزء من سته و اربعین جزء من النبوه ( بخشى از خواب دیدنها، یک قسم از 46 قسم مقام نبوت است) .
در قرآن ، در آیه 64 سوره یونس ، در وصف اولیاء خدا مى خوانیم :لهم البشرى فى الحیاه الدنیا و فى الاخره … (براى آنها در زندگى دنیا و در آخرت ، بشارت شادى هست) .
 شخصى از رسول خدا(ص ) در مورد بشارت دنیوى ، که در آیه فوق آمده سؤ ال کرد که چیست ؟
رسول خدا (ص ) در پاسخ فرمود:هى الرؤ یا الحسنه ، یرى المؤ من فیبشر بها فى دنیاه (: این بشارت ، همان خواب دیدن نیکى است که مؤ من آن را در عالم خواب مى بیند، و به وسیله آن در دنیا، بشارت داده مى شود .)
قابل توجه اینکه مساءله خواب دیدن مؤ من ، به قدرى در نزد پیامبر اسلام (ص ) مهم تلقى مى شد، که حضرت رضا(ع ) فرمود:ان رسول الله (ص ) کان اذا اصبح قال لاصحابه هل من مبشرات ؟ یعنى به الرؤ یا
: رسول خدا (ص ) هر روز صبح ، به اصحاب خود مى فرمود: آیا از بشارت دهنده ها چیزى در نزدتان دارید؟ ، منظور آن حضرت از بشارت دهنده ها، خواب دیدنها بود.
روزى رسول خدا (ص ) به اصحاب خود رو کرد و فرمود:خیارکم اولو النهى ( بهترین افراد شما، صاحبان خرد هستند) .
شخصى پرسید: صاحبان خرد کیانند؟ ، فرمود :اولو النهى اولو الاحلام الصادقه (: صاحبان خرد، آنها هستند که خوابهاى راست مى بینند) .
امام صادق (ع ) فرمود:راءى المؤ من و رؤ یاه جزء من سبعین جزء من النبوه ، و منهم من یعطى على الثلث( نظریه مؤ من ، و خواب دیدن او، یک قسم از هفتاد قسم مقام نبوت است ، و به بعضى از مؤ منان (کامل ) یک قسم از سه قسم نبوت داده مى شود).  [ یعنى راءى و رؤ یاى آنها آنچنان در سطح بالاست ، که اگر مقام نبوت را سه قسمت کنند، راءى و رؤ یاى مؤ من ، در یک قسمت آن قرار دارد . ]
روایات در اهمیت خواب دیدن مؤ من ، بسیار است ، در اینجا براى حسن ختام این عنوان ، به ذکر یک روایت دیگر مى پردازیم ، و آن اینکه رسول خدا (ص ) فرمود:الا انه لم یبق من مبشرات النبوه الا الرؤ یا الصالحه ، یراها المسلم او ترى له ( آگاه باشید، همانا از بشارتهاى پیامبرى ، جز خواب دیدن شایسته ، باقى نمانده ، که آن را مسلمان در خواب مى بیند، یا براى او در خواب دیده مى شود) .
سوم – دانستنیهایى پیرامون خواب دیدن 
براى بهره بردارى از نعمت رؤ یا، که یکى از منابع کشف و شناخت است ، در اینجا به ذکر امورى که از گفتار و سیره امامان (ع ) گرفته شده مى پردازیم :
الف : چه کنیم تا خواب راست ببینیم ؟ 
هر چه انسان از نظر معنوى ، تقوا، معرفت و کمالات ، در سطح بالا باشد و موازین پاکزیستى را رعایت کند، خوابهایى را که مى بیند غالبا خوابهاى راست و داراى پیام است .بر همین اساس ، پیامبران و امامان و علماى ربانى و وارسته ، خوابهاى بد نمى بینند .
هنگامى که انسان به بستر خواب مى رود، وضو بگیرد، و دعا بخواند، و قرآن تلاوت کند، آداب مستحبى خوابیدن را رعایت کند، مثلا از نظر کیفیت خوابیدن ، دمرو نخوابد، که خوابیدن شیطانى است ، بلکه به جانب راست بخوابد، نه به جانب چپ ، و هنگام خواب ، دو سوره معوذتین ( ناس و فلق ) را بخواند، بى وضو و جنب نباشد، و قلبش را با امور معنوى و ملکوتى و ذکر الهى ، نورانى نماید، امید زیاد است که چنین فردى خواب خوب ، و راست و داراى پیام ببیند.
بر همین اساس ، مطابق روایات ، خواب دیدن پیامبران و امامان (ع ) و اولیاء خدا و مؤ منان خالص ، از خوابهاى راست و داراى پیام خواهد بود،
 لذا امام صادق (ع ) در ضمن گفتارى فرمود:خواب دیدن قبل از سحر، راست است ، الا ان یکون جنبا او یثام على غیر طهر او لم یذکر الله عزوجل حقیقه ذکره ( مگر در صورتى که جنب باشد، یا بى وضو بخوابد، یا از روى حقیقت ، خدا را یاد نکرده باشد) .
و پیامبر (ص ) فرمود:رؤ یا المؤ من تجرى مجرى کلام تکلم به الرب عنده(: خواب دیدن مؤ من همچون کلامى است که خداوند در نزد او سخن گفته است) .
و علماى بزرگ گفته اند:منامات الانبیاء لا تکون الا صادقه و هى وحى فى الحقیقه ، و منامات الائمه (ع ) جاریه مجرى الوحى و ان لم تسم وحیا ( خواب دیدنهاى پیامبران قطعا راست است ، و آن در حقیقت وحى است ، و خواب دیدنهاى امامان (ع ) همچون وحى است گرچه به نام وحى نامیده نشود) .
و قبلا خاطر نشان شد، که خواب دیدن مؤ من ، جزئى از هفتاد جزء، یا جزئى از 46 جزء مقام نبوت است ، و یا جزیى از سه جزء نبوت مى باشد .
ب: انگیزه هاى خوابهاى آشفته و بى پایه 
عواملى موجب مى شود که انسان در عالم خواب ، خوابهاى آشفته و پوچ و بى پیام ببیند، در این راستا مى توان امور زیر را ذکر کرد:
1 – پر خورى ؛
 امام على (ع ) فرمود: المستقل النائم تکذ احلامه ( کسى که با شکم سنگین بخوابد، خواب بى اساس مى بیند). .
علامه مجلسى (ره ) مى گوید: مردى نزد پدرم (ملا محمد تقى مجلسى ) آمد، در حالى که وحشت زده و بى تاب به نظر مى رسید، گفت : دیشب در خواب دیدم شیر سفیدى که در گردنش مار سیاه بود با هم به من حمله کردند و مى خواستند مرا بکشند.
پدرم به او گفت : گویا غذاى کشک همراه رب انار خورده اى .
او گفت : آرى همین غذا را خورده ام .
پدرم گفت : عیب ندارد (خوابت بى پایه است ) و آن دو غذاى زیانبخش ، چنان صورتى (شیر سفید و مار سیاه ) را به نظرت آورده است .
2 – پر خوابى :
 امام حسن عسکرى (ع ) فرمود: من اکثر المنام راءى الاحلام ( کسى که زیاد بخوابد، خوابهاى آشفته ببیند).
سلمان مى گوید: شخصى به محضر رسول خدا (ص ) آمد و گفت : شب گذشته خواب آشفته اى دیده ام .
پیامبر (ص ) فرمود: مگر چه غذایى خورده بودى ؟
او عرض کرد: خرما خوردم ، ولى زیاد خوردم .
پیامبر (ص ) فرمود: خوابت بى پایه است و تعبیر ندارد .
همچنین غذا از نظر کیفیت ، مانند غذاهاى سرد براى افراد سرد مزاج موجب خوابهاى آشفته خواهد شد .
3- بیمارى ها:
و تب شدید و پریشان حالى نیز در دیدن خوابهاى آشفته ، اثر دارد .
4- آلودگى به گناهان بزرگ :
یکى از عوامل دیدن خوابهاى آشتفه است ، چرا که موجب وحشت و دلهره شده ، و در عالم خواب ، به صورت خوابهاى پریشان و آشفته در مى آید، مثلا:
یزید، پس از شهادت امام حسین ( ع )، خوابهاى آشفته مى دید، وقتى بیدار مى شد، با ناراحتى شدید مى گفت :
مالى و للحسین : مرا با حسین (ع ) چه کار؟!
حجاج بن یوسف ، جنایتکار بزرگ تاریخ ، وقتى که سعید بن جبیر (مفسر بزرگ شیعه ) را کشت ، همواره خوابهاى وحشتناک مى دید، وقتى بیدار مى شد، مى گفت :
مالى و لسعید بن جبیر : مرا به سعید بن جبیر چه کار؟
5- ادا نکردن حقوق واجب :
شخصى خواب آشفته و وحشتناک دید،ماجراى خود را توسط یکى از دوستانش به امام صادق (ع ) خبر داد، امام صادق (ع ) فرمود:اذهب فقل : انک لا تؤ دى الزکاه
: برو به او بگو تو زکات اموالت را ادا نکرده اى .
او رفت و سخن امام صادق (ع ) را به سمع آن شخص رسانید، آن شخص ‍ گفت : سوگند به خدا، من زکات اموالم را پرداخته ام .
امام صادق (ع ) پس از اطلاع ، فرمود:
ان کنت تؤ دیها، لا تؤ دیها الى اهلها : اگر زکات اموالت را داده اى به صاحبانش نداده اى .
6-  خستگى و ناراحتى هاى روحى و فکرى :
نیز موجب خوابهاى آشفته و کابوسهاى وحشتناک خواهد شد و …
این گونه خوابهاى آشفته ، که به خاطر یکى از امور فوق است ، بى پایه و پریشان است ، و تعبیر و پیام نخواهد داشت .
چهارم – عمومیت خواب دیدن براى همه 
خواب دیدن ، یک امر عمومى و همگانى است ، همه بدون استثناء، گاهى خواب مى بینند، منتها حافظه بعضى ها ضعیف است ، و به همین خاطر، خوابى را که دیده اند فراموش مى کنند، لذا سفارش شده که آن را هر چه زودتر یادداشت کنند تا فراموش نگردد.
در این جهت فرقى بین زن و مرد نیست ، زنها نیز خواب مى بینند و بعضى از رؤ یاهاى آنها، راست و داراى تعبیر و پیام است ، اینکه معروف شده ، خواب زن چپ است ، یک سخن کاملا بى اساس است ، در آیات و روایات ، چنین موضوعى دیده نشده ، بلکه به عکس خواب دیدن ، به طور عموم مطرح شده است .
در روایات آمده که گاهى فاطمه زهرا (س ) خواب مى دید، و رسول اکرم (ص ) آن را تعبیر مى کرد، و در مورد ام الفضل همسر عباس (عموى پیامبر ص ) روایت شده ، او خواب وحشتناکى دید، با حزن و اندوه نزد رسول خدا (ص ) آمد و عرض کرد: شب گذشته خواب وحشتناکى دیده ام .
رسول خدا (ص ) فرمود: چه خوابى دیدى ؟
او گفت : در خواب دیدم ، قطعه اى از گوشت بدن تو جدا شد و بر روى دامن من قرار گرفت .
رسول خدا (ص ) فرمود:
خیرا راءیت تلد فاطمه غلاما فیکون فى حجرک
: خیر است ، تو دیده اى که فاطمه (س ) پسرى به دنیا مى آورد، و آن پسر در آغوش تو قرار مى گیرد.
ام الفضل مى گوید: پس از چند روزى ، حسین (ع ) از فاطمه (س ) متولد شد، و همان گونه که پیامبر (ص ) خواب مرا تعبیر کرد، حسین (ع ) را در بغل گرفتم و روى دامنم نشاندم .
پنجم – آگاهان به تعبیر خواب چه کسانى هستند؟ 
تعبیر خواب ، یک علم و فن بسیار مهمى است که در جایگاه عظیمى قرار دارد، چرا که شعبه اى از خصال پیامبرى است ، و هر کسى شایستگى براى اتصاف به این علم و فن را ندارد، مثلا یک نفر مرجع تقلید اعلم ، که در علوم اسلامى ، برتر از دیگران شناخته شده ، ممکن است هیچگونه اطلاعات فنى به تعبیر خواب نداشته باشد، بنابراین اینکه هر کسى خوابى مى بیند و نزد ملاى محل ، یا امام جمعه شهر مى رود، و مى گوید خوابى دیدم ، تعبیر کن ، این کار، اصولى و فنى نخواهد بود .
توضیح اینکه : علم تعبیر خواب ، از دو راه نصیب انسان مى شود:
1- از راه غیر عادى ، یعنى : خداوند این مقام را به بعضى از بندگان خالص و پرهیزکارش مانند پیامبران و امامان و اولیاء خدا عنایت مى فرماید نور یقذفه الله فى قلب من یشاء
2 -عده اى نیز بر اثر تسلط بر آیات و روایات بسیار، و راه یابى به بطون و ژرفاى آیات و روایات ، به اضافه ذوق سرشارى که دارند، به علم تعبیر خواب ، دست مى یابند.
بنابراین تعبیر خواب ، چیز آسانى نیست که هر بقال و بى بى رقیه ، بتواند به این علم ، راه یابد، بلکه از علوم بزرگ ویژه اى است که به اولیاى آگاه الهى مى رسد.
در مورد اول ، در قرآن مى توان ، از یوسف (ع ) نام برد، او بر اثر پاکى و کمالات و شایستگى به جایى رسید که خداوند علم تعبیر خواب را به او داد، چنانکه حضرت یعقوب ، به پسرش یوسف رو کرده و فرمود:و کذلک یجتبیک ربک و یعلمک من تاءویل الاحادیث و یتم نعمته علیک ( و این گونه پروردگارت تو را بر مى گزیند، و از تعبیر خوابها به تو مى آموزد و نعمتش را بر تو و بر آل یعقوب ، تمام و کامل مى کند (یوسف 6))
و در آیه 101 سوره یوسف مى خوانیم که یوسف (ع ) به خدا عرض مى کند:رب قد آتیتنى من الملک و علمتنى من تاءویل الاحادیث ( پرورگارا!بخش (عظیمى ) از حکومت را به من بخشیدى و مرا از علم تعبیر خوابها آگاه ساختى )و در تاریخ ، مى توانیم ابن سیرین را در این مورد شاهد بیاوریم :
محمد بن سیرین از اهالى بصره ، شخصى زیبا صورت و زیبا سیرت بود، که در سال 110 ه .ق از دنیا رفت .
وى در عنفوان جوانى شعل بزازى داشت ، روزى بانویى عاشق و شیفته جمال او شد، او را به عنوان خریدن پارچه ، به خانواده اش برد، و در خانه را بست ، و از او خواست که کامجویى نامشروع کند .
ابن سیرین گفت : معاذ الله !که من تن به عمل منافى عفت بدهم ، سپس آن زن را نصیحت کرد و از مذمت زنا و نتائج شوم آن ، براى او مطالبى گفت ، بلکه زن منصرف گردد، ولى منصرف نشده سرانجام ابن سیرین تصمیم گرفت با حیله شرعى ، از آن دام بگریزد، در همانجا به بهانه اینکه در فشار ادرار است ، به توالت رفت ، و در آنجا همه بدنش را به نجاست آلوده کرد و بیرون آمد، وقتى که آن زن او را به آن وضع زشت دید، از او متنفر شد و او را از خانه اش بیرون کرد، بعد از این ماجرا، موهبت الهى شامل ابن سیرین شد، و او داراى علم تعبیر خواب گردید .
احتیاط و پاکزیستى ابن سیرین ، در حدى بود که نقل شده : روزى چهل خمره (سبوى بزرگ ) روغن خرید، در میان یکى از آنها، موش مرده اى دیده شد، او روغن همه آن خمره ها را بدور ریخت .
مورد دوم ، از آگاهى به تعبیر خواب ، که دانشمندان ژرف نگر با ذوق سلیم و اندیشه استوار، آن را از آیات قرآن و گفتار پیامبر (ص ) و امامان (ع )، استخراج مى کنند، نیز راه دیگرى براى دستیابى به تعبیر خواب است ،
 براى روشن شدن این مطلب ، در اینجا به ذکر چند نمونه مى پردازیم :
1- نقل شده : مهدى عباسى (سومین خلیفه عباسى ) در عالم خواب دید که صورتش سیاه شده است ، تعبیر آن را از تعبیرکنندگان پرسید، همه از تعبیر آن درمانده شدند، جز ابراهیم کرمانى که گفت : بزودى داراى دختر مى شوى .
از او سؤ ال شد که این تعبیر را از کجا به دست آوردى ؟، در پاسخ گفت : از قرآن که مى فرماید:
و اذا بشر احدهم بالانثى ظل وجهه مسودا ( در حالى که هرگاه به یکى از آنها بشارت دهند، دخترى نصیب تو شده ، صورتش (از فرط ناراحتى ) سیاه مى شود (نحل 58 ) ).
مهدى عباسى هزار درهم به او جایزه داد، وقتى که مهدى داراى دختر شد، هزار درهم دیگر نیز به او عطا کرد
2- باز نقل شده : متوکل (دهمین خلیفه عباسى ) در عالم خواب امیرمؤ منان على (ع ) را در درون آتش برافروخته دید، چون دشمن على (ع ) بود، از این خواب ، شادمان شد، بى آنکه به کسى بگوید، یکى از معبرین خواب را طلبید، و به او گفت : چنین خوابى دیده ام ، تعبیرش چیست ؟، بى آنکه نام امام على (ع ) را ذکر کند
معبر گفت : آن شخصى را که در عالم خواب دیده اى ، سزاوار است که یا پیامبر، و یا وصى پیامبر باشد
متوکل گفت : این سخن را از کجا مى گویى .؟
فلما جاءها نودى ان بورک من فى النار و من حولها (: هنگامى که (موسى ) نزد آتش آمد، ندایى برخاست که مبارک باد آن کس که در آتش است ، و کسى که در اطراف آن است (نمل 8 ) )
3- نقل شده : زنى نزد ابن سیرین آمد و گفت : در عالم خواب دیدم گویا تخم مرغ را زیر چوب مى نهم ، و از زیر آن چوب جوجه هایى بیرون مى آیند.
ابن سیرین گفت : واى بر تو، از خدا بترس ، تو زنى هستى که مردان و زنان نامحرم را از راه نامشروع به هم مى رسانى .
شخصى از ابن سیرین پرسید: این تعبیر را از کجا بدست آوردى ؟
ابن سیرین گفت : از سخن خداوند در قرآن که در وصف منافقان مى فرماید:
کانهم خشب مسنده : منافقان ، گوئى چوبهاى خشکى هستند که به دیوار تکیه داده شده (منافقین 4 )
تخم مرغ ، زنان هستند، چوبها همان مفسدان مى باشند، و جوجه ها همان فرزندان زنا مى باشند